Blognieuws Van 2019

Kerstvakantie

^{Blogbericht door Filip Van Devyvere 20/12/2019}

Wij zijn er even tussen uit…

Het documentatiecentrum is gesloten op 26 december.

Voorstelling jaarboek 2019

^{Blogbericht door Filip Van Devyvere 02/12/2019}

Het is weer zover: een nieuw jaarboek van de heemkundige kring rolt van de pers.
Het is inmiddels het 35ste in de rij.

Wat mag u verwachten ?

Zoals u gewoon bent van ons, is er weer gezorgd voor een brede waaier van artikels over de meest diverse onderwerpen:

• Historiek van café Transvaal (Luc Haeghebaert)
• Met paard en kar (Johan De Smet)
• Een Duits Feldlazarett in Lichtervelde (Filip Van Devyvere)
• Uit het dagboek van Georges Vandewalle (Dries Dekeersgieter)
• Armenzorg, Onderwijs en Legerdienst ten tijde van Napoleon (Filip Van Devyvere)
• Vlasnijverheid in Lichtervelde (Marc Van Doorne, Nelly Goddyn en Willy Vandekerckhove)
• De Rouwmaaltijd: een oer-Vlaams gebruik (Modest Maertens)
• Een Koningsviering bij de Vinkeniers (Filip Van Devyvere)
• 1919: Het gloriejaar van Henri Vanlerberghe (Filip Van Devyvere)
• 50 jaar Samana (Ronny Laga)
• Herkent u ze nog?: de meisjes van 1932 (Luc Haeghebaert)
• Heemkundige Kroniek 2018 (Siegfried Aneca)

Daarnaast is er naar jaarlijkse gewoonte het Fotojaarboek van de Perskring 2018-2019 met de actualiteit van het afgelopen jaar, in meer dan 100 foto’s van persfotograaf Kurt Desplenter. De redactie is dit jaar in handen van Johny Vansevenant.

De voorstelling van beide publicaties vindt plaats op zondag 22 december om 10u00 in het Huis Vancoillie.

Tegelijk presenteren we ook de Heemkundige Kalender 2020.

Wie zijn lidgeld betaalde voor 1 juli krijgt die kalender gratis. Losse exemplaren zijn te koop aan 5 €.

Jazzcircuit '19: Gwen Cresens en Bart Van Caenegem

^{Blogbericht door Dries Dekeersgieter 02/12/2019}

Jazz en blues

Accordeonist Gwen Cresens is niet meer uit de muziek-actualiteit weg te slaan.
Alle artiesten waarmee hij samenwerkte opsommen is bijna onmogelijk:

Adamo, Kommil Foo, Raymond van het Groenewoud, Arno, Alain Platel, Boudewijn de Groot, Wannes Cappelle, Brussels Philarmonic, Vlaams Radio Koor … Vorig jaar realiseerde hij Viva Dalida!, een hommage aan de iconische zangeres en werd hij genomineerd voor de Classical Music Awards.

Een enkel instrument is in de handen van Gwen Cresens een orkest. Soms teder, kinderlijk en meeslepend, dan weer gewelddadig uithalend, met woeste stoten en een waterval aan noten. Klassiek vloeit naadloos over in jazz en tango wordt een organische exponent van de valse musette.

Voor het concert in het café van de Site Vancoillie brengt Gwen Cresens pianist Bart Van Caenegem mee, ook zo’n klepper van formaat. Samen staan ze garant voor een avond vol virtuoos spelplezier, in het authentieke kader van de Site Vancoillie in het centrum van Lichtervelde.

Inkom is gratis.

Praktische informatie

Wanneer
Zaterdag 7 december 2019 om 19:30

Waar
Site Vancoillie
Statiestraat 179, Lichtervelde

Oproep naar overlevenden of documentatie Kahla

^{Blogbericht door Patrick Brion 30/10/2019}

Op 8 mei 2020 zal het precies 75 jaar geleden zijn dat de Tweede Wereldoorlog zijn einde vond in Europa. Ons land was op dat moment reeds enkele maanden bevrijd van de bezetter en het normale leven kwam langzaam terug op gang.

Vele families waren echter nog hoopvol hun vader, broer, zoon of ander familielid levend terug te zien. Gedurende de bezetting waren duizenden Belgen overal in het Derde Rijk gedeporteerd.
Hun terugkeer, meermaals het nieuws van hun overlijden, zorgde vanaf mei 1945 voor veel emoties.
Een van de vele kampen waar Belgen werden ingezet als dwangarbeider, waren de kampen rond Kahla. Daar moesten de Belgen, naast zo’n 10.000 dwangarbeiders uit gans Europa, een immense ondergrondse fabriek bouwen. Doel van deze fabriek was de massa productie van de Me 262, ’s wereld eerste operationele straaljager. De naam van de fabriek was “REIMAHG”, wat stond voor “Reichsmarschall Hermann Göring”, de naamgever van deze ondergrondse site.

De Belgen kwamen van over het ganse land en werden via konvooien per trein naar Weimar gebracht, van waar ze dan uiteindelijk in Kahla toekwamen. Sommige van de kampen moesten door de dwangarbeiders zelf worden gebouwd.
Naargelang de weken en maanden vergaan, gaat de gezondheid van de dwangarbeiders zienderogen achteruit. Het harde werk, shiften van 12 uur, weinig slaap, nog minder en slecht eten, willekeurige mishandelingen en ziektes doen het dodental steeds verder stijgen. Uiteindelijk zullen bijna 1.000 dwangarbeiders geregistreerd worden als overleden. Maar recent archiefonderzoek brengt dit getal verder naar boven. Ook de Belgen worden hiervan niet gespaard.

Op 13 april 1945 wordt de fabriek door het Amerikaanse leger ingenomen en de omliggende kampen bevrijd. De dwangarbeiders dienen eerst te worden verzorgd, vooraleer ze in staat zijn om terug te keren naar België. Vele zullen nog sterven, dagen en weken na hun bevrijding.
De Belgen keren uiteindelijk via vliegtuig, trein en vrachtwagen terug naar België. Velen onder hen zullen nooit over hun ervaringen spreken en soms hun verhaal in het graf meenemen.

In mei 2020 willen we hen herdenken. Onze vereniging, de Förderverein “Mahn- und Gedenkstätte Walpersberg” e.V., Sitz Kahla bestaat sedert 2003 en heeft tot doel hun verhaal, maar ook de talrijke andere aspecten te bewaren voor de komende generaties. Je kunt het verhaal van de “REIMAHG” ook online ontdekken op www.walpersberg.de en ons contacteren op [e-mail].
Via deze weg trachten we een oproep te lanceren naar de kleine groep van overlevenden en de grote groep van familieleden om deel te nemen aan de herdenkingen volgend jaar begin mei 2020.

Maar ook documenten, foto’s en verhalen zijn belangrijk. Hiervoor hebben we in België een direct contact. Anja Hellemans, zelf de kleindochter van een Belgische dwangarbeider, zorgt op haar beurt voor de historische erfenis van de Belgen die in Kahla waren. Je kunt Anja bereiken via [e-mail].
Alvast bedankt voor de aandacht!

In naam van de Vereniging “Mahn- und Gedenkstätte Walpersberg” e.V., Sitz Kahla

Marktstraat omstreeks 1950

^{Blogbericht door Filip Van Devyvere 12/10/2019}

De kasseien blinken nog van de laatste regenbui, de lucht lijkt donker en dreigend, maar toch zijn er al een paar strepen zon te zien.

De Marktstraat ligt er verlaten bij. Slechts enkele figuren zijn in beeld: twee kinderen op de stoep langs de muur van de kloostertuin, een eenzame fietser in de verte en een vrouw in een deuropening aan de linkerkant van de straat. Veel handelszaken zijn er ook niet; links een fotograaf met een reclamebord voor Gevaert-films en rechts, op de hoek van het Vredestraatje, de pelsenhandel van de familie Vanoverschelde, herkenbaar aan het woord FOURRUREN dat over de hele breedte van de gevel in een kader aangebracht is.

De grote afwezige is de auto. De straat is ook niet bepaald autovriendelijk: de rijweg bestaat uit een centrale strook met brede kasseien, links en rechts zijn er uitwijkstroken die met minderwaardige straatstenen geplaveid zijn.

Electriciteits- en telefoonleidingen zijn nog bovengronds. Rechts is er een lange blinde muur die de kloostertuin afsluit. Aan het einde daarvan ziet men de klaslokalen van de meisjesschool. Boven die klaslokalen en centraal in beeld is de kruin van de eeuwenoude zwarte notelaar in de tuin van brouwer Cloet en ernaast de spits van de kerktoren met de leien nog blinkend van de laatste bui.

Wezengesticht Roelens en Godshuis St.-Joseph

^{Blogbericht door Filip Van Devyvere 21/09/2019}

Deze amateurfoto werd genomen in 1953 en geeft een zicht op de noordkant van de Statiestraat. Prominent in beeld is het grote gebouw dat eigenlijk uit drie delen bestaat. Links, met grijze cementgevel, zien we het Wezengesticht Roelens en aanpalend in baksteen de lange voorgevel van het Godshuis St.-Joseph. Uiterst rechts is een lager gebouw te zien, aanleunend tegen de zijgevel van het Godshuis: de kapel.

Het Godshuis

Het Godshuis, de verre voorloper van het huidige WZC ‘t Hof, is gebouwd in 1833 in opdracht van het toenmalig Armbestuur en onder impuls van pastoor D’Hooghe. In 1834 nemen de eerste kostgangers, 8 mannen en 14 vrouwen er hun intrek.

Het zijn alleenstaande ouderlingen of behoeftigen. Enkele jaren later wordt het gebouw al uitgebreid: er komen aparte ‘kwartieren’ voor mannen en voor vrouwen. Reeds van in de beginjaren zijn het de kloosterzusters die zich over de bewoners ontfermen.

Vanaf pakweg 1840 hoort er bij het Godshuis ook een boerderij met ca. 10ha grond. Sluitstuk van het geheel is de kapel, gebouwd in 1845-’47. Het complex heeft nu opvangcapaciteit voor meer dan 120 personen. De boerderij draagt bij tot de kosten van hun levensonderhoud en voor de lichamelijke en geestelijke zorg zijn de kloosterzusters 24/7 ter beschikking.

Grote uitbreiding

In 1860 komt er een grote uitbreiding. Geneesheer Conrard Roelens (1807-1856) overlijdt in Lichtervelde en laat bij testament zijn hele vermogen na voor de bouw van een weeshuis voor jongens en meisjes, op te trekken binnen de zes jaar na zijn dood. In 1861 is het gebouw af en nog voor het jaareinde zijn er al enkele weeskinderen die er hun intrek nemen. Zij worden er verzorgd door twee zusters van het Godshuis en leren er ‘een ambacht overeenkomstig hunnen aard’.

Het aantal weeskinderen varieert in de loop der jaren, van ca. 20 in de tweede helft van de 19 de eeuw tot een twaalftal in 1953, het jaar van de sluiting.

Doorheen de wereldoorlogen

Godshuis en Wezengesticht doorstaan twee wereldoorlogen en maken tal van veranderingen op maatschappelijk vlak mee. Gedurende de twee Duitse bezettingen worden er soldaten ingekwartierd en in 1925 wordt het Armbestuur vervangen door de Commissie van Openbare Onderstand.

Tegen ca. 1965 oordeelt men -overigens terecht- dat de huisvesting niet meer voldoet aan de normen van de tijd. De oude gebouwen worden in 1967 gesloopt. Op de site komen een nieuwe straat: de Dr. Roelenslaan en een nieuw bejaardentehuis (inmiddels ook al gesloopt en vervangen door het huidige Woonzorgcentrum ‘t Hof).

Open Monumentendag 2019

^{Blogbericht door Dries Dekeersgieter 02/09/2019}

Op zondag 8 september neemt cultuurraad Lichtervelde terug deel aan open Monumentendag. Dit jaar staat de activiteit in teken van de heropbouw.

Met een tentoonstelling brengt de Heemkundige Kring, Lichtervelde in beeld bij de verwoestingen van de wereldoorlogen en de heropbouw nadien.
Om 10u30 en om 11u30 staan er concerten gepland van Ferventis en JEL, de twee jeugdorkesten van de Lichterveldse muziekverenigingen. Ondertussen kunt u genieten van een natje en een droogje bij de bar. Doorlopend kan de tentoonstelling bezocht worden tot 18u.

De tentoonstelling is daarna t.e.m. 22 september te bezichtigen in de foyer van het gemeentehuis.

Praktisch

Alles gaat door in de Margarethazaal van scholengroep Sint-​Rembert, Statiestraat 34-38 in Lichtervelde. Alles is gratis, inschrijven is niet verplicht.

Zomervakantie

^{Blogbericht door Filip Van Devyvere 24/07/2019}

Wij zijn er even tussen uit…

Het documentatiecentrum is gesloten op 25 juli en op 15 augustus.

Tip: Herdenkingsevenementen 75 jaar Poolse Bevrijding (Tielt)

^{Blogbericht door Filip Van Devyvere 23/06/2019}

Op 8 september is het precies 75 jaar geleden dat Tielt bevrijd werd door de Eerste Poolse Pantserdivisie o.l.v. Generaal Maczek. Eveneens wordt de 100ste verjaardag gevierd van de Pools-Belgische diplomatieke betrekkingen. In Tielt wordt de Poolse bevrijder door een ruim publiek herdacht met de volgende evenementen:

Expo ‘gepantserde vleugels’

De internationale en rondreizende expo ‘Gewapende vleugels’ strijkt tussen 17 augustus en 15 september neer in de Kleine Zaal van de Europahal. Ontdek uniek foto- en filmmateriaal over de Poolse bevrijding afkomstig van verschillende gemeenten en privécollecties en kom meer te weten over het verloop van de bevrijding maar vooral over de heldendaden van de Poolse soldaten.

Herdenkingsceremonie 11° Poolse cavalerie divisie

De 11de militaire cavalerie divisie uit Zagan (Polen) gaat terug op het oorspronkelijke leger van Generaal Maczek. Een honderdtal actieve soldaten eren hun grote voorbeeld, Generaal Maczek. Samen met hun opperbevel en het stadsbestuur brengen zij vanaf 17u00 hulde aan de Shermantank, de Stanislaspoort en het militaire ereperk. Om 18u15 speelt het Poolse militaire orkest op de Markt. Een imposante beleving!

Praktisch

Bekijk het volledige programma en alle praktische informatie.

Tip: Een talige blik op criminaliteit (Brugge)

^{Blogbericht door Filip Van Devyvere 23/06/2019}

Op woensdag 26 juni 2019 kan u terecht in het Rijksarchief te Brugge voor een evenement dat volledig in het teken staat van taal!

Paleografie

Welke soorten handschriften bestaan er? Hoe kunnen jullie de 18de- en 19de-eeuwse verhoren en verklaringen lezen? In deze workshop leren we jullie stap voor stap paleografische vaardigheden aan en dit volledig toegepast op de criminele bronnen die we online aanbieden. Heb je geen of weinig ervaring, maar wil je graag deze oude handschriften leren lezen? Wees welkom! Ook vrijwilligers die meer ervaring hebben, zijn enorm welkom om ervaringen te delen en de problemen te bespreken.

Lezing over de mogelijkheden binnen taalhistorisch onderzoek

Prof.dr. Rik Vosters aan het woord:

Ons crimineel verleden is ook ons talig verleden, want voor historisch taalkundigen zijn getuigenissen en verhoorverslagen een uitgelezen bron om inzicht te krijgen in het taalgebruik van weleer. Tijdens deze lezing ga ik dan ook dieper in op de mogelijkheden die deze bronnen bieden voor taalhistorisch onderzoek. Ik sta stil bij de recente opkomst van de historische sociolinguïstiek en de taalgeschiedenis van onderop, en bespreek welke rol de studie van getuigenissen hierin speelt. We vertrekken vanuit het klassieke verhaal van taalverval in Vlaanderen na de splitsing van de Nederlanden in de zestiende eeuw, en verkennen samen hoe slecht het taalgebruik in de Zuidelijke Provincieën er eigenlijk aan toe was? We vragen ons af hoe getrouw de verslagen van getuigenissen de eigenlijke woorden van de ondervraagden weerspiegelen, en wat ze ons leren over de staat van de Nederlandse standaardtaal in opbouw.

Praktisch

Bekijk het volledige programma en alle praktische informatie.

Erfgoeddag 2019

^{Blogbericht door Luc Haeghebaert 21/04/2019}

Op zondag 28 april vindt de jaarlijkse Erfgoeddag plaats. Dit jaar is het thema ‘vakmanschap’. In Lichtervelde worden twee activiteiten georganiseerd die hierin passen:

Karel van de Poele, een meester-uitvinder

Op Erfgoeddag zal de gedenkplaat die voorheen aan het geboortehuis van Van de Poele bevestigd was maar moest verwijderd worden omwille van de sloop van het huis, opnieuw ingehuldigd en dit op de parking van het vernieuwde warenhuis Lidl. Tegelijkertijd worden twee bijhorende informatieborden geplaatst. Het ene vertelt het leven van Van de Poele, het andere gaat over het grote Van de Poelefeest in 1946. De activiteit wordt georganiseerd door de heemkundige kring in samenwerking met het gemeentebestuur en BIE/TERF. De inhuldiging vindt plaats om 10.00 u.

De heemkring stelt in de site Vancoillie de documenten tentoon die ze in bezit heeft over de bekende uitvinder. Daar zitten ook audio- en filmopnames bij. De publicatie die in 1992 gemaakt werd n.a.v. zijn honderdste sterfjaar zal te koop aangeboden worden aan sterk verlaagde prijs. De tentoonstelling blijft staan tot 4 mei en kan tot dan op verzoek bezocht worden. Neem hiervoor contact op met de heemkundige kring (051/72 25 04)

Het Lichtervelds accordeon Callewaert, een voorbeeld van vakmanschap

In het gemeentehuis wordt een tentoonstelling opgezet over het beroemde Lichterveldse accordeon gemaakt door de familie Callewaert. Het gemeentebestuur slaagde er, in samenwerking met BIE/TERF, in om een vijfentwintigtal nog nooit eerder tentoongestelde instrumenten te bemachtigen. Samen met deze die er al permanent staan, zullen er dus zo’n veertig instrumenten te zien zijn. Er zal gezorgd worden voor wat animatie. De tentoonstelling blijft staan tot 11 mei. Op Erfgoeddag is ze te bezoeken van 10 tot 18 u. Ze is te bezichtigen tijdens de openingsuren van het gemeentehuis of voor groepen op verzoek.
Contacteer hiervoor de cultuurdienst van de gemeente (051/72 94 41).

Documentatiecentrum uitzonderlijk gesloten

^{Blogbericht door Filip Van Devyvere 30/03/2019}

Ons documentatiecentrum is uitzonderlijk gesloten op 4 april 2019. De week erna zijn we terug open zoals gewoonlijk.

Dank voor uw begrip.

Lichterveldse Cultuurprijs 2019

^{Blogbericht door Filip Van Devyvere 19/02/2019}

Onze vereniging mocht gisteren de driejaarlijkse Lichterveldse cultuurprijs in ontvangst nemen voor het in 2017 georganiseerde 'Het Frontparadijs'.

Een verdienste van niet enkel onze Heemkring en regisseur Bart Cafmeyer, maar ook van alle verenigingen en personen die zich hebben ingezet om dit spektakel te realiseren.

Onze dank is groot !

Archeologisch onderzoek Leysafortstraat Lichtervelde

^{Blogbericht door Lionel DeDecker 05/02/2019}

Spitten in het verleden van Lichtervelde: bezoek het archeologisch onderzoek aan de Leysafortstraat.

Tussen de Leysafortstraat en de Processieweg in Lichtervelde ontwikkelt Durabrik een verkaveling met 44 woningen. Voorafgaand aan de bouwwerkzaamheden vindt er steeds een archeologisch onderzoek plaats om de aanwezige restanten uit het verleden te documenteren. Volgend op een verkennend proefsleuvenonderzoek graven archeologen van Ruben Willaert bvba er sporen op van een landelijke nederzetting uit de middeleeuwen.

Midden februari krijg je de kans om de opgravingen te bekijken en een rondleiding mee te volgen. Gun jezelf een unieke blik op het verleden en schrijf je nu in voor een bezoek! Archeoloog Willem Hantson van de onroerenderfgoeddienst RADAR neemt je 40 minuten mee op pad, aangepast schoeisel is een must.

Praktische informatie

Wanneer
Donderdag 14 februari: 16u10 en 17u
Vrijdag 15 februari: 15u30 en 16u30

Waar
Witte werfkeet Leysafortstraat, Lichtervelde

Inschrijven
Inschrijven kan via: eb.teneib|ekna#eb.teneib|ekna of 051/26.87.49.

Iedereen is welkom. Aangepast schoeisel voorzien.

Nacht van de Geschiedenis

^{Blogbericht door Luc Haeghebaert 05/02/2019}

Bart Van Loo

Meesterverteller Bart Van Loo neemt ons met "De Bourgondiërs" mee doorheen duizend jaar Europese geschiedenis en brengt ons naar het ontstaan van de Nederlanden in de 15e eeuw.

Het is een wonderlijk relaas van ontbolsterende steden, ontwakend individualisme en uitstervende ridderidealen. Van schizofrene koningen, doortastende hertogen en geniale kunstenaars.

De Bourgondiërs

Terwijl de Bourgondische hertogen met veldslagen, huwelijken en hervormingen de versnipperde Lage Landen tot één geheel smeedden, ontstonden onder hun impuls de onvergetelijke werken van Klaas Sluter, Jan van Eyck en Rogier van der Weyden.

Praktische informatie

Wanneer
Woensdag 20 maart 2019 om 20:00

Waar
Oc de Schouw
Tweelindenstraat, 8810 Lichtervelde

Inschrijven
Kaarten 10 euro (8 euro voor leden Heemkundige Kring en Davidsfonds Lichtervelde) te verkrijgen bij:
- moc.liamg|ennissim.treeg#moc.liamg|ennissim.treeg (0478 28 84 88)
- Bibliotheek Lichtervelde
- Heemkundige Kring